Hac nedir? Hac ayları nelerdir?

Hac ne demektir? Haccın vakti ne zamandır? Hac vakti ile hac ayları birbirinden farklı mıdır?

Allah-ü Teâlâ (cc) Hazret-i Âdem’i (as) cennetten yeryüzüne indirirken:
“Ben, seninle birlikte, Arşımın etrafında olduğu gibi, etrafında tavaf edilecek! Arşımın yanında namaz kılındığı gibi yanında namaz kılınacak bir Beyt-i Şerifi de indiriyorum.” buyurdu.
Hazret-i Nuh (as) zamanındaki tufanda bu Kâbe semâ'ya kaldırıldı Peygamberler haccetmek istiyorlar fakat Kâbe’nin yerini bilemiyorlardı.
“Allah-ü Teâlâ Hazreti İbrahim’i oraya yerleştirdi. O da Kâbe’nin yerini tayin edip Hira, Sebir, Lübnan, Tür ve Hayr dağlarından taşlarını getirdi (Oğlu İsmail'le birlikte) Kâbe’nin binasını kurdu.” (Tergib ve Terhib)
Hac kelimesi sözlükte; saygı duyulan büyük ve önemli bir şeye yönelmek, ziyaret etmek, bir yere gidip-gelmek anlamlarını taşır. Bir fıkıh terimi olarak; imkânı olan Müslümanların belirlenmiş zaman içinde (Kameri aylardan Zilhicce ayında) Ka’be, Arafat, Müzdelife ve Mina’da belli dini görevleri, şart ve usulüne uygun olarak yerine getirmek suretiyle yapılan ibadeti ifade eder. Bunların hepsine birden hac törenleri anlamında “menâsikü’l-hac” denir. Bu kutsal yerleri belirli zamanlarda ziyaret eden kimseye “hacı” denir.
İslam’ın beş temel esaslarından biri olan hac; İslam’ın evrenselliğini, birlik ve beraberliğini, ırk, renk, cinsiyet, dil, ülke ve kültür ayrımı olmadan müminlerin kardeşlik ve eşitliğinin temsil edildiği bir ibadettir.
Peygamberimiz de haccı Müslümanlığın beş esasından biri olarak saymış, yapılışını bizzat uygulayarak Müslümanlara öğretmiştir.
“İslam beş temel üzerine kurulmuştur. Allah’tan başka ilah bulunmadığına ve Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna tanıklık etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekâtı vermek.” (Hac, 22- 27)
Hac hem mal hem de bedenle yapılan bir ibadettir. Maddi durumu iyi olanların ömürlerinde bir defa hac ibadetini yapmaları farzdır. Diğer yapılan hac ibadetleri ise nafile hacdır.
Hac vakti ile hac ayları farklıdır. Hac ibadeti hac vaktinde yapılır. Hac vakti, Arefe ve Kurban bayram günleridir. Hac ayları ise, Şevval ve Zilkade ayları ile Zilhiccenin ilk on günüdür. Tavaf, vakfe gibi ibadetler, Şevval ve zilkadede aylarında değil, sadece, Arefe ve kurban bayramı günleri yapılır. Hac ayları, hac ile ilgili diğer fiillerin yapılması gereken aylardır.
Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
“Hac için, hac aylarında ihrama girmek sünnettir.” (Buhari)
Fıkıh kitaplarında da deniyor ki:
“Hac fiilleri, hac aylarının dışında yapılmaz. Hac için, bu aylardan önce ihrama girmek tahrimen mekruhtur.” (Dürr’ül-Muhtar)